Οσα πρέπει να γνωρίζετε για τον κορονοϊό μέσα από τις επίσημες απαντήσεις που έδωσε το Ινστιτούτο Παστέρ στο Εθνος της Κυριακής
Πολλές κι εύλογες είναι οι απορίες που δημιουργούνται σχετικά με τον κορονοϊό κι ακόμα πιο επιτακτική είναι η ανάγκη να έχουμε πλήρη γνώση περί τίνος πρόκειται, καθώς είναι υψίστης σημασίας τη δεδομένη περίοδο να έχουμε τα… μάτια μας δεκατέσσερα. Το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ ενημερώνει το κοινό με 20 επίκαιρες ερωτήσεις κι απαντήσεις για τα έως τώρα δεδομένα που έχει συλλέξει για τον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2.
- Σε ποιους πρέπει να γίνονται εξετάσεις;
Oι εξετάσεις για τη νόσο COVID-19 πρέπει να γίνονται κατά προτεραιότητα σε ασθενείς µε πυρετό και βήχα ή δύσπνοια και οι οποίοι ανήκουν σε µία από τις ακόλουθες περιπτώσεις: α) νοσηλεύονται β) φιλοξενούνται σε µονάδες ηλικιωµένων γ) είναι µέλη ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού δ) είναι άτοµα ηλικίας > 70 ετών ε) είναι άτοµα µε σοβαρά χρόνια νοσήµατα, όπως χρόνια πνευµονοπάθεια, χρόνιο καρδιαγγειακό νόσηµα, σακχαρώδης διαβήτης, σοβαρή ανοσοκαταστολή.
- Πού χρησιµεύουν οι εξετάσεις για τον SARS-CoV-2;
Στην ειδική ανίχνευση του ιού αυτού µε σκοπό την έναρξη, την τροποποίηση ή τον τερµατισµό της θεραπείας /νοσηλείας. Στην αποµόνωση των ατόµων που βρέθηκαν θετικοί στον SARS-CoV2 (στη φάση της πανδηµίας στη χώρα µας ήδη υπάρχει απαγόρευση γενικής κυκλοφορίας). Σε µελέτες της συχνότητας της νόσου στον πληθυσµό
3.Τι σηµαίνει COVID-19 και τι SARS-CoV-2;
SARS-CoV-2 είναι το επίσηµο όνοµα του νέου κορονοϊού, ενώ COVID-19 ονοµάζεται η νόσος την οποία προκαλεί ο ιός αυτός.
4. Ποιες εξετάσεις διαθέτουµε για τη διάγνωση του ιού;
Ανίχνευση και ταυτοποίηση του ίδιου του ιού µε µοριακή µέθοδο. Ανίχνευση ειδικών αντισωµάτων έναντι του ιού µε κλασική ορολογική µέθοδο. Ταχέα διαγνωστικά τεστ, τα οποία µπορούν να ανιχνεύσουν τον ιό, ή τα ειδικά αντισώµατα έναντι του ιού, τα οποία όµως δεν διαθέτουν την αξιοπιστία των παραπάνω µεθόδων.
5. Τι είναι και πώς γίνεται η µοριακή µέθοδος;
Σύµφωνα µε διεθνείς οργανισµούς, όπως ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας, η µοριακή αποτελεί την πιο έγκυρη µέθοδο για τη διάγνωση του νέου κορονοϊού και είναι ευρέως γνωστή ως PCR πραγµατικού χρόνου. Για την εξέταση γίνεται λήψη υγρού από τη µύτη ή τον φάρυγγα µε στειλεό που µοιάζει µε µακριά µπατονέτα. Το δείγµα µπαίνει σε κατάλληλο φιαλίδιο και στέλνεται στο εργαστήριο, όπου ελέγχεται για την παρουσία του ιού µέσω της ανίχνευσης του γενετικού υλικού (RNA) του ιού. Αυτό γίνεται µε τη µέθοδο PCR πραγµατικού χρόνου, στην οποία το γενετικό υλικό του ιού πολλαπλασιάζεται (όπως αντίστοιχα γίνεται όταν κάνουµε πολλές φωτοτυπίες) και έτσι µπορεί να ανιχνευθεί στα ειδικά µηχανήµατα.
6. Πόσος χρόνος χρειάζεται για να ολοκληρωθεί η εξέταση και γιατί πολλές φορές η εξέταση αργεί;
Από τη στιγµή που σε ένα δείγµα ξεκινά η διαδικασία της εξέτασης, απαιτούνται περίπου 3 ώρες για την ολοκλήρωσή της. Οταν όµως το εργαστήριο δέχεται µεγάλο αριθµό δειγµάτων, τότε απαιτείται αρκετός χρόνος αφενός για την καταγραφή των ασθενών και αφετέρου για τη διεκπεραίωση των εξετάσεων που πρέπει να γίνεται καθ’ οµάδες ορισµένου αριθµού δειγµάτων. Σηµαντική καθυστέρηση επίσης παρατηρείται µερικές φορές στην παραλαβή των δειγµάτων από τα νοσοκοµεία, ιδίως από όσα είναι εκτός Αθηνών.
7. Πόσο αξιόπιστη είναι η µοριακή µέθοδος;
Είναι η πιο αξιόπιστη µέθοδος που διαθέτουµε σήµερα για τη διάγνωση του νέου κορονοϊού. Οµως η µοριακή εξέταση, όπως και κάθε εξέταση, έχει αδυναµίες. Για παράδειγµα, η µοριακή µέθοδος µπορεί να είναι αρνητική σε άτοµα χωρίς εµφανή συµπτώµατα που έχουν, ωστόσο, µολυνθεί από τον ιό και ενδεχοµένως να αναπτύξουν τη νόσο ύστερα από κάποιες µέρες. Επιπλέον, οι µοριακές εξετάσεις µάς δείχνουν αν κάποιος έχει τον ιό τώρα, αλλά δεν µπορούν να µας δείξουν αν κάποιος νόσησε στο παρελθόν. Αν, για παράδειγµα, κάποιος είχε βήχα και πυρετό από τον κορονοϊό πριν από δύο εβδοµάδες, µπορεί η µοριακή εξέτασή του να είναι αρνητική.
8. Συναντήθηκα µε έναν φίλο προ 4 ηµερών, ο οποίος βρέθηκε θετικός στον κορονοϊό την επόµενη ηµέρα. ∆εν έχω κανένα σύµπτωµα, αλλά έκανα σήµερα τη µοριακή εξέταση και βρέθηκα αρνητικός. Μπορώ να ησυχάσω;
Οχι. Σε άτοµα χωρίς συµπτώµατα, και ιδιαίτερα τις πρώτες ηµέρες έπειτα από επαφή µε κρούσµα, η µοριακή εξέταση µπορεί να είναι αρνητική, ενδέχεται όµως τα άτοµα αυτά να νοσήσουν αργότερα.
9. Τι είναι οι ορολογικές εξετάσεις; Τι είναι τα IgM και τι τα IgG αντισώµατα που ανιχνεύουµε στις ορολογικές εξετάσεις;
Με τις εξετάσεις αυτές ελέγχουµε εάν υπάρχουν αντισώµατα έναντι του νέου κορονοϊού στο αίµα ενός ατόµου και σπανιότερα σε άλλα δείγµατα όπως το σάλιο. Σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας, οι ορολογικές εξετάσεις θεωρούνται βοηθητικές και όχι κύριες εξετάσεις για τη διάγνωση του νέου κορονοϊού. Τα κυριότερα αντισώµατα που παράγει ο ανθρώπινος οργανισµός έναντι των µικροβίων είναι δύο ειδών: τα IgG και τα IgM. Tα IgM αντισώµατα παράγονται τις πρώτες ηµέρες από την έναρξη των συµπτωµάτων και συνήθως παραµένουν στον οργανισµό για 1-2 µήνες. Τα IgG αντισώµατα εµφανίζονται στο αίµα λίγο αργότερα από τα IgM και συνήθως παραµένουν στον οργανισµό για αρκετά χρόνια.
10. Μπορούµε µε τις ορολογικές εξετάσεις να διαπιστώσουµε αν ένα άτοµο που εκδηλώνει τώρα βήχα και πυρετό έχει προσβληθεί από τον νέο κορονοϊό;
H παρουσία θετικών IgM αντισωµάτων χωρίς την παρουσία IgG αντισωµάτων τις πρώτες ηµέρες από την έναρξη πυρετού και βήχα µπορεί να σηµαίνει ότι τα συµπτώµατα οφείλονται στον νέο ιό. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να ληφθούν µέτρα για την αποφυγή διασποράς του ιού. Εάν το τεστ γίνει τις πρώτες 5 ηµέρες από την εµφάνιση των συµπτωµάτων, µπορεί να είναι αρνητικό, διότι ο οργανισµός δεν έχει προλάβει να παραγάγει αντισώµατα.
11. Αν έχω περάσει λοίµωξη από τον νέο κορονοϊό και βρεθώ θετικός για αντισώµατα, σηµαίνει ότι έχω ανοσία και δεν κινδυνεύω να ξαναπροσβληθώ από τον ιό;
Ναι, απ’ ό,τι γνωρίζουµε, η λοίµωξη από τον κορονοϊό αφήνει ανοσία – µε ελάχιστες εξαιρέσεις. ∆εν γνωρίζουµε όµως για πόσο χρόνο διατηρείται η ανοσία.
12. ∆εν είχα τους τελευταίους µήνες ποτέ βήχα και πυρετό. Mπορώ µε τις ορολογικές εξετάσεις να δω αν έχω περάσει ασυµπτωµατικά λοίµωξη από τον νέο κορονοϊό (COVID-19);
Αν δεν έχετε εκδηλώσει τους τελευταίους µήνες συµπτώµατα και είστε θετικός στα αντισώµατα, τότε είναι πιθανόν να έχετε έρθει σε επαφή µε άτοµο που είχε τον ιό χωρίς να το έχετε καταλάβει. Πρέπει όµως να έχουµε υπόψη ότι υπάρχει και η πιθανότητα ένα θετικό τεστ αντισωµάτων να είναι λανθασµένο (ψευδώς θετικό), δηλαδή να είναι θετικό το τεστ ενώ το άτοµο δεν έχει ασθενήσει από COVID-19.
13. Τι σηµαίνει αν τα αντισώµατά µου είναι αρνητικά;
Οτι δεν έχετε αντισώµατα έναντι του ιού και, εποµένως, δεν έχετε έρθει σε επαφή µε τον ιό. Προσοχή όµως, σε µερικές περιπτώσεις η αρνητική εξέταση δεν αποκλείει τη µόλυνση του ατόµου από τον νέο κορονοϊό (ψευδώς αρνητικό αποτέλεσµα), δηλαδή ενώ υπάρχει η νόσος το τεστ αντισωµάτων να είναι αρνητικό.
14. Σε πόση ώρα παίρνω τα αποτελέσµατά µου από το εργαστήριο για τις ορολογικές εξετάσεις;
Οι κλασικές αξιόπιστες ορολογικές εξετάσεις εκτελούνται σε οµάδες δειγµάτων και απαιτούν 1-2 ώρες για την πραγµατοποίησή τους. Το πότε όµως θα πάρετε το αποτέλεσµα εξαρτάται και από το πόσο συχνά το εργαστήριο εκτελεί την εξέταση.
15. Τι είναι και πόση ώρα χρειάζονται τα γρήγορα τεστ;
Είναι τεστ που δίνουν αποτέλεσµα γρήγορα και µπορούν να πραγµατοποιηθούν σε κάθε άτοµο ξεχωριστά, χωρίς ειδικό εξοπλισµό και χωρίς την ανάγκη οµαδοποιήσεως των δειγµάτων. Mπορούν να πραγµατοποιηθούν για κάθε ασθενή σε µικρό χρονικό διάστηµα, π.χ. από 5 µέχρι 30 λεπτά της ώρας. Τα γρήγορα τεστ δεν µπορούν να χρησιµοποιηθούν για µεγάλο αριθµό δειγµάτων.
16. Πόσων ειδών γρήγορα τεστ διαθέτουµε;
Μπορούµε να τα χωρίσουµε σε 3 µεγάλες κατηγορίες: Γρήγορα µοριακά τεστ: Θεωρούνται ως τα πιο αξιόπιστα από τα γρήγορα τεστ. Βασίζονται σε µοριακή µέθοδο, που διαφέρει όµως από τις κλασικές µοριακές που προαναφέρθηκαν. Γίνονται σε δείγµατα που λαµβάνονται από τη µύτη και το αποτέλεσµα βγαίνει µέσα σε 15 λεπτά. Το µειονέκτηµά τους είναι ότι µε αυτά µπορεί να πραγµατοποιηθεί µόνο περιορισµένος αριθµός δειγµάτων κάθε µέρα. Επιπλέον, δεν είναι ακόµη γνωστός ο χρόνος διαθέσεώς τους στην Ελλάδα. Γρήγορα τεστ ανίχνευσης αντιγόνου: Με αυτά ανιχνεύονται µόρια στην επιφάνεια του ιού. Γίνονται σε δείγµατα κυρίως από τη µύτη και µοιάζουν µε τα κατ’ οίκον τεστ εγκυµοσύνης. Από την εµπειρία που έχουµε από αντίστοιχα τεστ για τη γρίπη, τα γρήγορα τεστ αντιγόνου είναι πιθανόν να έχουν µικρή ευαισθησία, µε συνέπεια σε αρκετές περιπτώσεις να είναι αρνητικά σε άτοµα που έχουν µολυνθεί από τον νέο κορονοϊό. Γρήγορα ορολογικά τεστ: Τα τεστ αυτά ανιχνεύουν αντισώµατα στο αίµα, ή τον ορό του αίµατος ασθενών όπως και τα κλασικά ορολογικά που προαναφέρθηκαν. Μοιάζουν και αυτά µε τα κατ’ οίκον τεστ εγκυµοσύνης, γίνονται για κάθε άτοµο ξεχωριστά και απαιτούν 5-10 λεπτά για να βγει το αποτέλεσµα. Κάποια εξ αυτών διαχωρίζουν και τα δύο είδη αντισωµάτων, δηλαδή τα IgG και τα IgM, ενώ κάποια άλλα όχι.
17. Εχω µπερδευτεί µε όλα αυτά τα τεστ. Τι τεστ πρέπει να κάνω για να διαγνώσω αν ο βήχας και ο πυρετός που έχω οφείλονται στον κορονοϊό; Ενα γρήγορο τεστ θα µε βοηθούσε;
Σύµφωνα µε τις οδηγίες του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, η πιο αξιόπιστη µέθοδος είναι η µοριακή µέθοδος και αυτή πρέπει να κάνετε για τη διάγνωση και για να σας συµβουλέψει κατάλληλα ο γιατρός σας. Μπορεί να βοηθήσει και η γρήγορη µοριακή µέθοδος, η οποία όµως δεν κυκλοφορεί ακόµη στην Ελλάδα. Τα κλασικά ορολογικά τεστ µπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση αν το αίµα ληφθεί 4-5 ηµέρες µετά την έναρξη των συµπτωµάτων. Μέχρι σήµερα δεν υπάρχουν επίσηµες πληροφορίες για το πόσο αξιόπιστα είναι τα ορολογικά τεστ και εποµένως δεν πρέπει από το αποτέλεσµά τους να αποφασίζεται η εισαγωγή σε νοσοκοµείο ή η έναρξη θεραπείας. Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για τα γρήγορα ορολογικά τεστ. Τα γρήγορα τεστ αντιγόνου δεν πρέπει επίσης να χρησιµοποιούνται στη διάγνωση µε σκοπό τη λήψη απόφασης για εισαγωγή στο νοσοκοµείο ή για έναρξη θεραπείας. Σε κάθε περίπτωση, µη διστάζετε να επικοινωνήσετε µε τον γιατρό σας για συµβουλές.
18. Και αν θέλω απλώς να δω αν έχω «περάσει» κορονοϊό;
Στην περίσταση αυτή µπορείτε να κάνετε εξέταση µε κλασικό ορολογικό τεστ, αλλά σε περίπτωση που αυτό δεν είναι διαθέσιµο, µπορείτε εναλλακτικά να εξετασθείτε µε ένα γρήγορο ορολογικό τεστ.
19. Πού µπορώ να κάνω εξετάσεις για τον νέο κορονοϊό εάν έχω συµπτώµατα;
Στα εργαστήρια αναφοράς και σε όσα εργαστήρια δηµόσιων νοσοκοµείων πραγµατοποιούν την ειδική εξέταση για τον νέο κορονοϊό. Στην περίπτωση αυτή ο γιατρός σας θα πρέπει να ζητήσει την έγκριση του ΕΟ∆Υ και να σας παραπέµψει µε το ειδικό παραπεµπτικό σηµείωµα σε δηµόσιο νοσοκοµείο αναφοράς για λήψη δείγµατός σας για µοριακό τεστ. Αυτή η εξέταση γίνεται δωρεάν. Σε ορισµένες ιδιωτικές κλινικές και ιδιωτικά διαγνωστικά εργαστήρια/κέντρα που παρέχουν εξετάσεις για κορονοϊό. Στην περίπτωση αυτή δεν χρειάζεται επικοινωνία µε τον ΕΟ∆Υ. Θα πρέπει όµως να ρωτήσετε από πριν ποιες εξετάσεις γίνονται, να επιλέξετε µοριακό τεστ και να αποφύγετε να κάνετε ταχύ τεστ. Οι εξετάσεις για τον κορονοϊό δεν καλύπτονται µέχρι τώρα από τον ΕΟΠΥΥ.
20. Πώς πρέπει να συµπεριφερθώ όταν πάω για να µου πάρουν δείγµα για εξέταση ενώ έχω συµπτώµατα;
Απαραίτητα πρέπει να φοράτε χειρουργική µάσκα και να ενηµερώσετε άµεσα το προσωπικό ότι ενδέχεται τα συµπτώµατά σας να οφείλονται στον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2.
